بیومتریک واژه‌ای است که فعالان هوش مصنوعی با آن سر و کار دارند و در این مقاله به توضیح و اشاره به موارد مربوط به آن می‌پردازیم .
بیومتریک روشی برای اندازه‌گیری ویژگی‌های ژنتیکی منحصر به فرد شخصی است که برای احراز هویت وی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مشخصه‌ها شامل اثر انگشت، عنبیه یا چهره میباشد.
سیستم بیومتریک سیستمی است که امکان شناسایی ویژگی مشخصی از یک فرد را با استفاده از الگوریتم‌های ریاضی و داده‌های مربوطه فراهم می‌کند. چندین مورد مختلف برای استفاده از سیستم‌های بیومتریک وجود دارد.
Biometrics ویژگی‌های انسانی و رفتاری است که می‌تواند برای شناسایی دیجیتالی شخص برای دسترسی به سیستم‌ها، دستگاه‌ها یا داده‌ها مورد استفاده قرار گیرد. نمونه‌ای از این شناسه‌های بیومتریک، اثر انگشت، الگوهای صورت، صوت یا نحوه تایپ کردن است.
عمدتا بیومتریک‌ها با چندین پارامتر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد که عبارتند از:
پارامترهای بیومتریک
۱- عمومیت: هر شخص دارای آن ویژگی باشد.
۲- یکتایی: چه تعداد نمونه متفاوت را می‌توان تفکیک کرد.
۳- دوام: معیاری برای آن‌که سنجش شود یک ویژگی چه مدت عمر می‌کند.
۴- قابلیت ارزیابی: سهولت استفاده برای ارزیابی نمونه‌های متفاوت.
۵- کارایی: دقت، سرعت و پایداری روش مورد استفاده.
۶- مقبولیت: میزان پذیرش تکنولوژی.
۷- جایگزین: سهولت در استفاده از جایگزین.
با این روش تقریباً می‌توان مطمئن بود که شخص همان است که باید به منابع مورد نظر دسترسی داشته باشد. برای نمونه، اثر انگشت همواره یکتا و یکسان است. مشکلاتی مانند فراموش کردن رمز عبور یا گم کردن آن در این روش هیچ‌گونه جایگاهی ندارد. سرعت این روش بسیار بالا است و نیازی به آموزش ندارد، امکان سرقت آلاتی که در آن از روش امنیتی زیست‌سنجشی استفاده شده نیز بسیار کم و در پاره‌ای از موارد صفر است.
سیستم‌های تشخیص هویت
توکن معمولاً چیزی است که شما به همراه خود دارید و می‌توان گفت سند هویت شماست، مانند: کارت‌های هوشمند، کارت‌های مغناطیسی، کلید، پاسپورت، شناسنامه و …
این دسته از توکنها دارای مشکلاتی هستند همچون: گم شدن، عدم همراه بودن شخص، فرسوده شدن و جعل شدن.
دومین نوع، سیستم‌های شناسایی مبتنی بر دانش نام دارد، یعنی چیزی که شما بخاطر می‌سپارید؛ مانند: پسورد و پین کد. البته این سری نیز دارای نواقصی هستند مانند: فراموش کردن و لو رفتن.
دسته سوم، سیستم‌های مبتنی بر بیومتریک است. این سیستم‌ها از ویژگی‌های فیزیولوژیکی و رفتاری انسان جهت شناسایی استفاده می‌کنند. این دسته از سیستم ها هم مانند دو دسته دیگر معایبی دارد. مثلا امکان جعل اثر انگشت یعنی اثرانگشت‌های ساخته شده با موادی مانند خاک رس، ژلاتین، سیلیکون و لاستیک است.
دو اصطلاح مهم در بیومتریک:
تطابق یک به یک: عمل تطابق الگوهای کاربر با داده‌های ذخیره شده.
تطابق یک به چند: یافتن یک الگو از میان الگوهای ذخیره شده جهت شناسایی کاربر.
عموماً در سیستم‌های بیومتریک از دو نوع ویژگی مختلف افراد جهت شناسایی استفاده می‌شود که در ذیل به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
- پارامترهای فیزیولوژیکی
- پارامترهای رفتاری
نمونه پارامترهای فیزیولوژیکی:
- اثر انگشت
- شبکیه چشم
- عنبیه چشم
- هندسه دست
نمونه پارامترهای رفتاری:
- نحوه امضاء
- صوت
- نحوه تایپ کردن
تمامی سیستم‌های بیومتریک دارای یک معماری کلی یکسان در ساخت هستند:
- درخواست داده‌ها
- پردازش سیگنال
- تطبیق
- تصمیم‌گیری
- فضای ذخیره‌سازی
- محیط انتقال داده‌ها
موارد تکنولوژی‌های بیومتریک:
- اثر انگشت
- هندسه دست
- اندازه‌گیری شبکیه چشم
- اندازه‌گیری عنبیه
- تشخیص چهره
- تشخیص امضاء
- تشخیص صدا
- آزمایش دی‌ان‌ای
- تشخیص از روی سیاه‌رگ دست
- نمودار حرارتی چهره
- شدت ضربه بر روی صفحه کلید
- شکل گوش
- بوی بدن
نتیجه‌گیری
فناوری بیومتریک یک روش نوین برای احراز هویت و دسترسی به منابع است. در واقع زمانی که شما روش‌های کلاسیک مانند رمز ورود و کارت هوشمند را کنار بگذارید، خواهید دریافت که بیومتریک بسیار امن‌تر و مورد اعتماد‌تر است.
